Βαρδούσια Όρη: 3 χωριά για όλες τις εποχές!
Βαρδούσια Όρη: 3 χωριά για όλες τις εποχές!
Η Ελλάδα έχει τόσα πολλά και ωραία χωριά. Παραθαλάσσια, πεδινά, ορεινά όλα έχουν την δική τους γοητεία, παράδοση και τους πιο αργούς ρυθμούς που κάθε λίγο και λιγάκι αναζητούμε στην αστική μας καθημερινότητά. Τώρα που ο καιρός κρυώνει τα ορεινά χωριά έχουν την τιμητική τους και είναι μία ευκαιρία για να ανακαλύψεις καινούργια μέρη, αγνά και κοντά στη φύση όπως, είναι τα χωριά των Βαρδουσίων, εκτιμώντας όλες τις ομορφιές, μυρωδιές και φιλοξενία τους.
Αυτό το καλοκαίρι, αφιερώνοντας λίγες μέρες στη Γραμμένη Οξυά Ορεινής Ναυπακτίας, μακριά από τον καύσωνα και τους ρυθμούς της πόλης, είχαμε την τύχη, στην καθιερωμένη εκδρομή σε γύρω χωριά της περιοχής, να επισκεφτούμε το χωριό του Διχωρίου Φωκίδας. Ένα χωριό που μας εξέπληξε θετικά από την πρώτη στιγμή για το μεράκι των ανθρώπων του να το διατηρούν παραδοσιακό και συνάμα κοντά στις εξελίξεις για να είναι μία ευχάριστη εμπειρία για τον κάθε επισκέπτη!
Το Διχώρι είναι ένα ορεινό χωριό (1.120 μ. υψόμετρο) του νομού Φωκίδας, υπάγεται στο δήμο Δωρίδος και όπως φανερώνει και το όνομά του αποτελείται από δύο χωριά, το «Πάνω» και το «Κάτω» χωριό. Οι αποστάσεις μπορεί να φαντάζουν μεγάλες (Αθήνα-Διχώρι: 4 ώρες και 30 λεπτά, Πάτρα/Λαμία-Διχώρι: 2 ώρες και 30 λεπτά, Άμφισσα-Διχώρι: 2 ώρες), αλλά η άφιξη στο χωριό θα σε αποζημιώσει. Αλλιώς γνωστό και ως Κωστάρ(ι)τσα, το Διχώρι είναι ο τέλειος προορισμός για όσους θέλουν να απαλλαγούν από την ζέστη το καλοκαίρι και από τις έγνοιές τους όλη την διάρκεια του χρόνου καθώς η ομορφιά του τόπου θα απορροφήσει κάθε είδος αρνητικής ενέργειας και προβλημάτων.
Διασχίζοντας παρθένα δάση της περιοχής θα φτάσεις στο Διχώρι και συγκεκριμένα στην ιδιαίτερη πλατεία του χωριού. Η συγκεκριμένη πλατεία, παρά τα παραδοσιακά της στοιχεία με τα αιωνόβια πλατάνια της, σε ένα μεγάλο κομμάτι της είναι αγκαλιασμένη από καταπράσινο γρασίδι, ιδανικό για τους νέους του χωριού κι όχι μόνο. Το μαγαζί του χωριού -όνομα και πράγμα- είναι εκεί για να σε δροσίσει, να σε χορτάσει και να σε γλυκάνει προσφέροντας μία σίγουρα όχι και τόσο συνηθισμένη και πραγματικά αξιοθαύμαστη θέα της πλατείας και άποψης της οροσειράς των Βαρδουσίων.
Πάνω από την πλατεία, σοφά τοποθετημένη για να μην κρύβει τη θέα από τους επισκέπτες, βρίσκεται η ενοριακή εκκλησία του χωριού, η Κοίμησις της Θεοτόκου. Η πετρόχτιστη εκκλησία της Κοιμήσεως είναι ένα πραγματικό κόσμημα για το χωριό τόσο για την εξωτερική της όψη, αλλά και για τα σπουδαία στοιχεία του εσωτερικού της, όπως ο γυναικωνίτης και το ξυλόγλυπτο τέμπλο το οποίο αποτελεί έργο του ξυλογλύπτη Ιωάννη Κιντώνη. Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου δεν είναι η μόνη που παρουσιάζει ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και ιστορικά στοιχεία, καθώς στο Διχώρι θα βρεις τρεις εκκλησίες και επτά μικρά ξωκλήσια. Στην Αγία Παρασκευή του Κάτω χωριού, η οποία χρονολογείται από το 1728, ιστορικά λέγεται πως λειτουργούσε και ως το κρυφό σχολειό της περιοχής, ενώ στο «αλώνι του παπά», μία τοποθεσία κοντά στην εκκλησία, είχε χορέψει ο Αθανάσιος Διάκος.
Κάτω από την πλατεία του χωριού θα βρεις το Πολιτιστικό Κέντρο Διχωρίου, το οποίο εξυπηρετεί το κοινό και σαν ξενώνας, με παραδοσιακά, γραφικά δωμάτια με απίστευτη θέα προς το απέραντο πράσινο με ιδιαίτερα οικονομικές τιμές. Το χωριό έχει μεριμνήσει στο χώρο του Πολιτιστικού Κέντρου να φιλοξενείται δανειστική βιβλιοθήκη για μικρούς και μεγάλους αναγνώστες, καθώς και δορυφορική τηλεόραση για τη διασκέδαση και ψυχαγωγία των ντόπιων και των επισκεπτών.
Αφήνοντας πίσω τη φιλοξενία των ανθρώπων του ξενώνα, θα περπατήσεις λίγα μέτρα και θα βρεθείς στη γνωστή στους ντόπιους ως Κάτω Βρύση, μία πετρόχτιστη, βουνίσια βρύση περιτριγυρισμένη από δέντρα. Δίπλα από τη βρύση είναι διαμορφωμένος ένας ιδανικός χώρος για πικνικ ακόμα και για ένα αυτοσχέδιο, μικρό γλέντι. Αφού πάρεις μια ανάσα και δροσιστείς στη βρύση μπορείς να ακολουθήσεις το μονοπάτι «Πλατύδρομος», μία μισάωρη διαδρομή μέσα στη φύση που σίγουρα θα ανοίξει την ψυχή σου!
Οι βόλτες στο φυσικό πλούτο του χωριού είναι ιδανικές για να καθαρίσουν το μυαλό, αλλά το χωριό σίγουρα προσφέρεται και σαν αφετηρία για εξορμήσεις σε άλλα γραφικά χωριά και μέρη της περιοχής, όπως ο Δάφνος (20 λεπτά), το Φράγμα του Μόρνου (1 ώρα), η Άνω Χώρα (1 ώρα) και πολλά άλλα.
Αρτοτίνα: ένα χωριό γεμάτο ιστορία
Όπως και το Διχώρι, η Αρτοτίνα είναι ένα από τα πανέμορφα χωριά του νομού Φωκίδας και δήμου Δωρίδας τοποθετημένο στα 1.100-1.350 μ. υψόμετρο. Το χωριό απέχει 4 ώρες από την Αθήνα, 2 ώρες από την Πάτρα και τη Λαμία, αλλά οι αποστάσεις στο τέλος θα φαντάζουν μικρές όταν αντικρίσεις την ομορφιά του προορισμού. Η ιστορία της Ελλάδας είναι έντονα συνυφασμένη με την Αρτοτίνα γνωστό και ως το «Καπετανοχώρι» της Δωρίδας αφού αποτελεί πατρίδα πολλών ηρώων του 1821, όπως ο Αθανάσιος Διάκος, ο Δήμος Σκαλτσάς και ο Ανδρίτσος Σαφάκας. Το χωριό απελευθερώθηκε το 1828 από τον Κίτσο Τζαβέλα και έκτοτε ιστορικά μνημεία έχουν ευλαβικά διατηρηθεί και κοσμούν τον τόπο.
Info: Η καταγωγή του Αθανασίου Διάκου αποτελεί μία ευαίσθητη ιστορική λεπτομέρεια καθώς τόσο το χωριό της Αρτοτίνας όσο και ένα άλλο χωριό της Φωκίδας, η Άνω Μουσουνίτσα ή αλλιώς Αθανάσιος Διάκος –όνομα που καθιερώθηκε το 1959- διεκδικούν την καταγωγή του μεγάλου αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης.
Φτάνοντας λοιπόν στην Αρτοτίνα υπάρχουν κάποια σημεία που πρέπει να επισκεφθείς και εγγυημένα θα απολαύσεις και θα θαυμάσεις. Στην κεντρική πλατεία με τον πολιούχο Άγιο Γεώργιο του χωριού αξίζει να καθίσεις και να πιεις το ρόφημά σου και να δοκιμάσεις τα τοπικά εδέσματα αγναντεύοντας μία άποψη της αυστηρής οροσειράς των Βαρδουσίων. Το χωριό της Αρτοτίνας διαθέτει συνολικά 17 εκκλησίες και ξωκκλήσια, αλλά ο Άγιος Γεώργιος και η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου είναι δύο από τα πιο γνωστά κοσμήματα του χωριού. Παρόλα αυτά σε κοντινή απόσταση από την πλατεία βρίσκεται το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Αρτοτίνας, το οποίο στεγάζεται στο πάλαι πότε αρχοντικό του πολεμιστή Σαφάκα, μία κατοικία που χρονολογείται ότι χτίστηκε το 1810. Στο ιδιαίτερο αυτό αρχοντικό οι χωριανοί έχουν προσφέρει εργαλεία και είδη που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητά τους, ενώ στο ανώγειο εκτίθεται μέρος του λαογραφικού υλικού και είναι αποθηκευμένα έγγραφα και αντικείμενα ιστορικού ενδιαφέροντος.
Αφήνοντας πίσω την πλατεία του χωριού και 4 χιλιόμετρα βόρεια θα βρεθείς στην Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Το μοναστήρι αυτό είναι μία ιδιαίτερη παρακαταθήκη για την ιστορία του χωριού καθώς εκεί εμόνασε ο μαχητής και ήρωας, Αθανάσιος Διάκος και από το 1965 το κελί και ο ναός του Άη Γιάννη έχουν κριθεί ως διατηρητέα ιστορικά μνημεία. Κρυμμένο ανάμεσα στα έλατα και με θέα προς τα Βαρδούσια που κόβει την ανάσα είναι ένα από τα σημεία του χωριού που πρέπει να επισκεφθείς.
Info: Στις 29 Αυγούστου, την ημέρα μνήμης της αποτομής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, στο χώρο της Μονής τελείται το ετήσιο παραδοσιακό πανηγύρι του χωριού.
Γραμμένη Οξυά: επιστροφή στη φύση
Στα 25 λεπτά από την Αρτοτίνα και στη 1 ώρα από το Διχώρι, περνώντας τον Εύηνο ποταμό θα βρεθείς στη Γραμμένη Οξυά (1.150μ.), μία must εξόρμηση της νεολαίας των γύρω χωριών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Είναι το τελευταίο χωριό της περιοχής, τοποθετημένη στα σύνορα των νομών Αιτωλοακαρνανίας, Φωκίδας και Φθιώτιδας. Η είσοδος του χωριού με διαμορφωμένο χώρο για ανάπαυλα με θέα την μαγευτική οροσειρά των Βαρδουσίων προδιαθέτει και τον πιο αυστηρό επισκέπτη για τις υπόλοιπες ειδυλλιακές ομορφιές που κρύβει το χωριό.
Η πλατεία, με τον αγέρωχο πλάτανό της και τις απίστευτες μυρωδιές από τα τρία μαγαζιά της, θα σε κάνει να μην θες να φύγεις για να ανακαλύψεις και τις υπόλοιπες ομορφιές του χωριού. Μία από αυτές είναι και το παλιό σχολείο του χωριού, το οποίο λειτουργούσε μέχρι το 1979. Σήμερα, το περιτριγυρισμένο από πεύκα σχολείο δεν εξυπηρετεί τον αρχικό του σκοπό, αλλά φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Σύλλογος Γραμμενιοξυωτών κάθε Αύγουστο. Αφήνοντας πίσω το σχολείο και περνώντας πάλι από την πλατεία, θα κατευθυνθείς προς την εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Αθανάσιο.
Tip: Ο χώρος έξω από την εκκλησία χρησιμοποιείται από τους επισκέπτες του χωριού, ως χώρος parking.
Παρόλο που το χωριό της Γραμμένης Οξυάς δεν είναι γνωστό στους κοινούς ταξιδιώτες, είναι ιδιαίτερα διάσημο κι αγαπημένο στους κύκλους των πεζοπόρων και τους λάτρεις των μοτοσυκλετών και των τετρακίνητων οχημάτων, χάρη στο μοναδικό φυσικό κάλλος κοντά στο χωριό. Αφήνοντας λοιπόν πίσω το χωριό, ακολουθώντας τις ταμπέλες προς Γαρδίκι και Λαμία, θα φτάσεις στην λεγόμενη Ράχη και το Καταφύγιο της Οξυάς (1.740μ.). Μία από τις διασημότερες διαδρομές είναι αυτή προς την κορυφή του όρους Οξυά, της Σαράνταινας (1.923μ.), με περίπου μία ώρα ανάβαση και μία ώρα για την επιστροφή στο καταφύγιο. Η παράδοση λέει πως το όνομα της κορυφής δόθηκε από τους σαράντα ανθρώπους, που πέθαναν εκεί, όταν γυρίζοντας από γάμο στο χωριό, ξέσπασε χιονοθύελλα. Αλλά για αυτό που είναι ιδιαίτερα γνωστή η περιοχή, το όρος αλλά και το ομώνυμο χωριό είναι πως εκεί φιλοξενεί το νοτιότερο δάσος οξυάς στην Ευρώπη. Τελειώνοντας την εξόρμηση στη Σαράνταινα και εγκαταλείποντας την περιοχή, ο συντομότερος δρόμος προς Αθήνα είναι αυτός προς Γαρδίκι και Λαμία. Ακολουθώντας αυτή την διαδρομή, μπορεί ο δρόμος σε κάποια σημεία να παραμένει χωματόδρομος, η εμπειρία όμως του να περνάς μέσα από τόσες οξυές, οι οποίες είναι πανέμορφες όλες τις εποχές του χρόνου, θα σε αποζημιώσει στο απόλυτο.
Ορεινά χωριά όπως το Διχώρι, η Αρτοτίνα και η Γραμμένη Οξυά σφίζουν από ζωή κυρίως τα καλοκαίρια, όταν όλοι ξεκλέβουν λίγες μέρες για να ηρεμήσουν από την βοή της πόλης και να γεμίσουν τις μπαταρίες τους σε μέρη αγνά και πράσινα. Αυτά τα μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας, είναι μαγικοί προορισμοί για όλες τις εποχές του χρόνου όπου εκεί βλέπεις τις εποχές να εναλλάσσονται πραγματικά μπροστά στα μάτια σου, όταν τα φύλλα αλλάζουν όλα τα χρώματα τους και όλες οι καιρικές συνθήκες φαντάζουν ακόμη πιο ρομαντικές.
Food for thought: Η χώρα μας έχει υποστεί πολλές πύρινες καταστροφές. Ανθρώπινοι κόποι μιας ζωής, το βιός συνανθρώπων μας, παρθένα δάση και ολόκληρα οικοσυστήματα έχουν γίνει στάχτη σε πολλές περιοχές της χώρας, χωρίς να έχουν φανεί ακόμα οι επιπτώσεις αυτής της τραγωδίας. Ταξιδεύοντας στα δικά μας πολυλατρεμένα μέρη, η σκέψη της καταστροφής τέτοιου φυσικού κάλλους είναι αβάσταχτη. Ας μάθουμε να προστατεύουμε τα μέρη μας και ας εξοικειωθούμε με την πρόληψη και όχι μόνο με την εκ των υστέρων αντιμετώπιση του προβλήματος. Ας αφήσουμε και πράσινο, όχι μόνο καμμένα στις επόμενες γενιές!
Πηγή: https://www.voyagingtheworld.com/vardousia-ori-3-xwria-gia-oles-tis-epoxes/
